Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời vào ngày 19/7. Đảng Cộng sản và Nhà nước Việt Nam sẽ tổ chức tang lễ của ông theo nghi thức quốc tang. Vậy quốc tang được tổ chức như thế nào?
Nghị định 105/2012 có quy định cụ thể về việc thực hiện quốc tang của nước Việt Nam.
Các chức danh nào được tổ chức quốc tang?
Theo đó, cán bộ đang giữ hoặc thôi giữ một trong các chức vụ sau đây khi chết được tổ chức lễ quốc tang:
- Tổng Bí thư
- Chủ tịch nước
- Thủ tướng
- Chủ tịch Quốc hội
Đây là nhóm bốn nhà lãnh đạo thường được gọi là "Tứ Trụ".
Quy định cũng nêu rằng, ngoài những chức danh trên, "Bộ Chính trị quyết định việc tổ chức lễ quốc tang đối với cán bộ cấp cao khác có quá trình đóng góp và công lao to lớn đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, Nhà nước và nhân dân, có uy tín lớn trong nước và quốc tế."
Đại tướng Võ Nguyên Giáp là người chưa từng thuộc "Tứ Trụ" nhưng được tổ chức quốc tang khi ông qua đời vào năm 2013, điều này là do Đảng Cộng sản xét các đóng góp, công lao của ông.
Trong một số trường hợp đặc biệt, Việt Nam cũng để quốc tang cho người nước ngoài, chẳng hạn lãnh tụ Bắc Hàn Kim Nhật Thành hoặc lãnh tụ Cuba Fidel Castro.
Ai chịu trách nhiệm thông báo quốc tang?
Các cơ quan sau đây cùng đứng tên ra thông cáo về lễ quốc tang:
- Ban Chấp hành Trung ương Đảng
- Quốc hội
- Chủ tịch nước
- Chính phủ
- Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
Sau khi đưa tin vắn tắt Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời, báo Nhân Dân cho biết: "Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ có Thông cáo đặc biệt về tổ chức lễ Quốc tang đối với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng."
Khi nào được đưa tin quốc tang?
Việc đưa tin lễ tang cán bộ lãnh đạo trên báo chí tại Việt Nam được kiểm soát rất chặt chẽ. Tất cả các cơ quan báo chí đều chờ thông tin chính thức từ cơ quan có thẩm quyền.
Các bài viết mở rộng thường theo xu hướng ca ngợi, điểm lại các dấu ấn tích cực, các câu chuyện riêng về những điều tốt đẹp của người đã khuất.
Trên báo chí chính thống, không có chuyện đánh giá mặt tiêu cực, những việc chưa làm được, những thất bại của người đã khuất.
Theo quy định, khi chưa có thông báo chính thức của ban tổ chức lễ tang, các phương tiện thông tin đại chúng chỉ được đưa tin vắn về việc từ trần.
Điều này thể hiện rõ trong trường hợp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, khi các báo đưa tin ban đầu rất vắn tắt và giống nhau, thuật lại thông báo của Ban Bảo vệ, Chăm sóc sức khỏe cán bộ Trung ương về ngày, giờ ông Trọng qua đời.
Theo quy định, sau khi thành lập ban tổ chức lễ tang và việc tổ chức lễ tang được chính thức công bố, các phương tiện thông tin đại chúng mới được đưa tin buồn, đăng bài viết giới thiệu về người từ trần.
Vào năm 2013, một người dẫn chương trình truyền hình tại TP HCM từng lỡ lời nói đại ý mong khán giả "có một ngày quốc tang thật nhiều niềm vui và an toàn" trong dịp lễ tang Đại tướng Võ Nguyên Giáp, sau đó đã bị chỉ trích rầm rộ. Đài truyền hình nơi người này công tác đã phát đi lời xin lỗi.
Ai làm trưởng ban lễ tang?
Cũng theo nghị định trên, Bộ Chính trị quyết định thành lập ban lễ tang nhà nước, gồm từ 25 đến 30 thành viên đại diện Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể trung ương, cơ quan nơi người chết đã hoặc đang công tác, đại diện lãnh đạo tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quê hương hoặc nơi sinh của người chết.
Ban lễ tang nhà nước có nhiệm vụ chỉ đạo việc tổ chức lễ quốc tang theo quy định tại nghị định này.
Trưởng ban lễ tang nhà nước là tổng bí thư hoặc chủ tịch nước.
Như vậy, theo quy định, Chủ tịch nước Tô Lâm sẽ làm trưởng ban lễ tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Thời gian, nghi thức quốc tang như thế nào?
Thời gian tổ chức lễ quốc tang là 2 ngày
Trong thời gian này, các cơ quan, công sở trong phạm vi cả nước và các cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài treo cờ rủ, có dải băng tang (có kích thước bằng 1/10 chiều rộng lá cờ, chiều dài theo chiều dài của lá cờ và chỉ treo cờ đến 2/3 chiều cao của cột cờ, dùng băng vải đen buộc không để cờ bay).
Không tổ chức các hoạt động vui chơi, giải trí công cộng.
Lực lượng phục vụ lễ quốc tang như thế nào?
Lực lượng phục vụ lễ tang do Bộ Quốc phòng chuẩn bị, gồm;
Lực lượng phục vụ lễ viếng: Có 4 sĩ quan túc trực cách linh cữu 1,5m; 6 chiến sĩ giữ súng CKC có lưỡi lê túc trực đứng bên ngoài cách sĩ quan túc trực 0,7m; 2 chiến sĩ tiêu binh đứng trước cửa nhà tang lễ; lực lượng khiêng hoa; sĩ quan dẫn viếng; lực lượng quân nhạc phục vụ lễ viếng;
Lực lượng phục vụ lễ truy điệu: Có 4 sĩ quan túc trực bốn góc cách linh cữu 1,5m; 6 chiến sĩ giữ súng CKC túc trực đứng bên ngoài cách sĩ quan túc trực 0,7m; 2 chiến sĩ tiêu binh đứng trước cửa nhà tang lễ; 1 tổ quốc kỳ; 1 tổ quân kỳ; lực lượng danh dự ba quân chủng (127 cán bộ, chiến sĩ), quân nhạc phục vụ lễ truy điệu;
Lực lượng phục vụ Lễ đưa tang: 1 sĩ quan mang ảnh, 1 sĩ quan mang gối huân chương, 1 sĩ quan quấn cờ; đội công tác gồm 1 sĩ quan và 12 chiến sĩ khiêng linh cữu; 7 chiến sĩ chuẩn bị xe tang; lục lượng danh dự ba quân chủng;
Lực lượng phục vụ lễ an táng: 27chiến sĩ làm nhiệm vụ tiêu binh tại cổng nghĩa trang; lực lượng mộ giả 13 chiến sĩ, lực lượng danh dự ba quân chủng, lực lượng quân nhạc phục vụ lễ an táng.
Phương tiện phục vụ lễ tang có gì?
Phương tiện phục vụ lễ tang do Bộ Quốc phòng chuẩn bị, gồm:
1 xe chỉ huy; 1 xe chở quốc kỳ, ảnh, gối huân chương; 1 xe chở quân kỳ; 6 xe chở đội hình danh dự; 1 xe hoa; 1 xe kéo xe tang (phía cuối xe tang là khẩu lựu pháo 122mm); 1 xe dự phòng; 2 xe thông tin, 1 xe cứu thương.
Linh cữu được phủ quốc kỳ đặt trong lồng kính để trên xe tang.
Lễ viếng sẽ diễn ra như thế nào?
Ban rổ chức lễ tang sắp xếp các đoàn vào viếng theo đội hình như sau: 2 chiến sĩ khiêng vòng hoa đi đầu, tiếp theo là trưởng đoàn, phía sau bên phải trưởng đoàn là sĩ quan dẫn viếng, các thành viên trong đoàn viếng đi theo hai hàng dọc.
Ban tổ chức tễ tang tổ chức đón và xếp các đoàn đại biểu nước ngoài, các cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự, cơ quan đại diện của tổ chức quốc tế tại Việt Nam và các cơ quan, cá nhân nước ngoài khác có nguyện vọng đến viếng và ghi sổ tang.
Sau khi viếng, trưởng đoàn ghi sổ tang.
Trong quá trình viếng, quân nhạc cử nhạc Hồn tử sĩ.
Địa điểm tổ chức lễ quốc tang và an táng ở đâu?
Lễ quốc tang tổ chức tại Nhà tang lễ Quốc gia số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội (nếu tổ chức ở Hà Nội); Nhà tang lễ Bệnh viện Quân y 175 ở TP HCM (nếu tổ chức ở TP HCM).
An táng tại Nghĩa trang Mai Dịch, Hà Nội; Nghĩa trang thành phố Hồ Chí Minh hoặc hỏa táng, điện táng, an táng tại quê hương hay nghĩa trang địa phương khác theo nguyện vọng của gia đình.
Có bao nhiêu vòng hoa?
Ban tổ chức lễ tang chuẩn bị 6 vòng hoa, có băng vải đỏ chữ vàng của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và gia đình; sau khi các đoàn viếng xong đặt cố định hai bên bàn thờ.
Ban tổ chức lễ tang chuẩn bị 30 vòng hoa luân chuyển. Trong thông báo tin buồn có ghi: Các đoàn đến viếng không mang vòng hoa, chỉ mang băng vải đen, có kích thước 1,2 m x 0,2 m, ghi dòng chữ trắng “Kính viếng”, dưới có dòng chữ nhỏ ghi tên cơ quan, tổ chức, cá nhân để gắn vào vòng hoa do ban tổ chức lễ tang chuẩn bị.
Ai chịu trách nhiệm túc trực bên linh cữu?
Ban tổ chức lễ tang phân công các thành viên trong ban tổ chức lễ tang đứng túc trực khi các đoàn cấp cao của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đến viếng.
Trong quá trình tiến hành lễ viếng và lễ truy điệu có 2 chiến sĩ tiêu binh đứng cửa phòng lễ tang; 4 sĩ quan quân đội mặc lễ phục đứng túc trực 4 góc cạnh linh cữu và 6 chiến sĩ tiêu binh đứng túc trực quanh linh cữu và đội quân nhạc phục vụ lễ viếng, lễ truy điệu, lễ đưa tang.
Lễ đài trang trí phông nền đen, trên đó treo quốc kỳ có dải băng tang, ảnh người từ trần và dòng chữ trắng “Vô cùng thương tiếc đồng chí...”.
Bàn thờ đặt chính giữa phòng, dưới lễ đài, có lư hương và gối huân chương.
Linh cữu phủ quốc kỳ, đặt trên bệ ở chính giữa lễ đài, đầu hướng về bàn thờ.
Lễ đưa tang diễn ra như thế nào?
Thành phần dự lễ đưa tang gồm: ban lễ tang nhà nước; ban tổ chức lễ tang; gia đình, người thân; đại diện các cơ quan, đơn vị và địa phương của người từ trần.
Khi chuyển linh cữu từ nhà tang lễ lên xe tang và từ xe tang vào phần mộ có 1 sĩ quan mang ảnh, 1 sĩ quan mang gối huân chương và 1 sĩ quan quấn cờ mang cờ đi trước linh cữu; đội công tác gồm 1 sĩ quan và 12 chiến sĩ chuyển linh cữu từ nhà tang lễ lên xe tang, từ xe tang vào phần mộ; trưởng ban, phó trưởng ban lễ tang nhà nước cùng khiêng linh cữu (phía đầu linh cữu); gia đình và các thành viên khác đi phía sau linh cữu.
Lễ hạ huyệt diễn ra như thế nào?
Sau khi đội công tác di chuyển linh cữu vào vị trí phần mộ, trưởng ban tổ chức lễ tang tuyên bố lễ hạ huyệt.
Đội công tác làm nhiệm vụ hạ huyệt.
Trưởng ban tổ chức lễ tang mời lãnh đạo Đảng, Nhà nước, gia đình bỏ nắm đất đầu tiên và đi quanh phần mộ để vĩnh biệt.
Đội công tác tiếp tục hoàn chỉnh phần mộ.
Trong khi tiến hành lễ hạ huyệt và lấp mộ, quân nhạc cử nhạc Hành khúc tang lễ.
Sau khi lấp mộ xong, ban tổ chức lễ tang dành một phút mặc niệm tiễn biệt người từ trần. Quân nhạc cử nhạc Hồn tử sĩ.
Truyền thông đăng tin quốc tang như thế nào?
Báo Nhân Dân và các cơ quan báo chí ở Trung ương và địa phương đưa tin về lễ quốc tang, gồm: thông cáo, danh sách ban lễ tang nhà nước, ban tổ chức lễ tang; tiểu sử, ảnh người từ trần; nghi thức cả nước để tang; thông báo về lễ viếng, lễ truy điệu, lễ an táng, lời cảm ơn của ban lễ tang nhà nước;
Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương quay phim tư liệu Lễ viếng, Lễ truy điệu và Lễ an táng.
Đài Tiếng nói Việt Nam và Đài Truyền hình Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam tường thuật và truyền hình trực tiếp Lễ viếng, Lễ truy điệu và Lễ an táng.
Lễ quốc tang có những văn bản nào?
Ban Tổ chức Trung ương chủ trì, phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Văn phòng Trung ương Đảng và cơ quan chủ quản của người từ trần soạn thảo một số văn bản dưới đây và được ban lễ tang nhà nước thông qua:
Thông cáo về lễ quốc tang;
danh sách ban lễ tang nhà nước,
Ban tổ chức lễ tang, tiểu sử người từ trần;
Thông báo về lễ viếng,
Lễ truy điệu,
Lễ an táng;
Lời điếu và
Lời cảm ơn có ý kiến đóng góp của gia đình người từ trần
Lễ viếng ở nước ngoài được tổ chức như thế nào?
Cùng thời gian diễn ra lễ quốc tang ở Việt Nam, Bộ Ngoại giao hướng dẫn các cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài tiếp đón các tổ chức, cá nhân người Việt Nam, người nước ngoài đến viếng và ghi sổ tang tại cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài.
Theo bbc.com/vietnamese
